دندانپزشکی کودکان چیست؟
رفتن به مطب دندانپزشک میتواند برای کودکان استرسزا باشد. آنها ممکن است برای جلوگیری از مراجعه به کلینیک دندانپزشکی کودکان گریه کنند یا داد و فریاد راه بیاندازند و والدین را مستاصل کنند. بنابراین مهم است که کودکتان را به مطب یا کلینیکی مجهز با کارکنانی دلسوز، مهربان و متعهد ببرید که در زمینه تعامل و روانشناسی کودک نیز از تجربه کافی برخوردار باشند. دندانپزشکان متخصص اطفال ما در کلینیک دندانپزشکی ملائک درک خوبی از احساس بیماران خردسال دارند و همواره در تلاش هستند تا کودک با حسی لبریز از رضایت کلینیک را ترک کند. در این مقاله تصمیم داریم درباره دندانپزشکی اطفال و انواع خدمات رایج در این زمینه صحبت کنیم. با ما همراه باشید.
دندانپزشکی کودکان و اطفال چیست؟
دندانپزشکی کودکان شاخهای از دندانپزشکی است که به بررسی و مدیریت سلامت دندان در کودکان میپردازد. روشهای دندانپزشکی بهطورکلی بهعنوان تجربیات ترسناک و دردناکی تلقی میشوند که بیشتر کودکان و حتی بعضی از بزرگسالان هم دوست دارند تا حد امکان از آنها اجتناب کنند. بااینحال، ضروری است که دندانهای شیری و دائمی کودکان بهطور مرتب توسط دندانپزشکان معاینه شوند.
تفاوت دندانپزشک عمومی با دندانپزشک اطفال در چیست؟
بین دندانپزشک عمومی و دندانپزشک کودکان تفاوت وجود دارد. دندانپزشکان عمومی انواع خاصی از خدمات مانند ترمیم، کشیدن یا بلیچینگ دندان را برای افراد در هر رده سنی انجام میدهند اما بیشتر آنها آموزش تخصصی در برخورد با کودکان ندیدهاند. دندانپزشکان اطفال رفتارهای کودکان را درک میکنند و میدانند که چگونه به بیماران خردسال احساس راحتی بدهند. آنها همچنین میتوانند مشکلات دندانی مخصوص دهان کوچک بچهها را از دوران نوزادی تا سالهای نوجوانی درمان کنند.
خدمات دندانپزشکی کودکان چیست؟
معمولا در کلینیکها و مطبهای دندانپزشکی کودکان معمولا با فضاهای زیر روبهرو خواهید شد:
- دکوراسیون کودکپسند
- رنگهای پاستلی آرامشبخش
- تلویزیونهایی با فیلمهای کودکانه
- یونیت مخصوص کودکان
- فضای بازی کودکان
- حیوانات عروسکی
و همچنین، شاهد ارائه خدمات درمانی در موارد زیر خواهید بود:
- رفع مشکلات دندانی نوزادان، کودکان و نوجوانان
- درمان مال اکلوژن یا نامرتبی دندانها که باعث میشود موقع بسته شدن فکها، دندانهای فک بالا و پایین به هم نرسند.
- ترمیم پوسیدگی دندان
- توصیههای پیشگیرانه بهداشت دهان و دندان
- کشیدن دندانهای بهشدت آسیبدیده، پوسیده و عفونی
- ارزیابی و درمان آسیبهای دهان و دندان
- درمان ریشه یا پالپوتومی
- فلوراید تراپی
- و سایر درمانهای تخصصی فک و دهان و دندان
ترمیم دندانهای شیری و دائمی
پوسیدگی یا تخریب مینای دندان توسط باکتریهای ساکن در دهان ایجاد میشود. زمانی که غذاهای حاوی کربوهیدرات (قند و نشاسته) روی دندان باقی میمانند، این اتفاق رخ میدهد. ترکیب باکتریها، غذا، اسیدیته باکتریها و بزاق مادهای به نام پلاک را تشکیل میدهد که به دندانها می چسبد و با گذشت زمان، باعث ایجاد پوسیدگی میشود. درمان معمولا به شدت علائم، سن و سلامت عمومی کودک بستگی دار و در بیشتر موارد، با برداشتن قسمت پوسیده دندان و جایگزینی آن با مواد پرکننده، دندان ترمیم میشود.
عصبکشی دندان شیری و دائمی
بسیاری از والدین تصور میکنند که چون دندان شیری بههرحال میافتد، نیازی به درمان ندارد اما عفونتها میتوانند برای کودک درد ایجاد کنند و حتی گاهی در خون پخش شوند و شرایط حادتری را بهوجود بیاورند. بنابراین، گاهی کودک نیاز به درمان اندو پیدا میکند. دو نوع درمان ریشه روی دندانهای شیری انجام میشود:
- پالپتراپی غیرحیاتی دندانهای شیری همان درمان کانال ریشهای است که میتوان روی دندانهای دائمی هم انجام داد. با این درمان، دندان کودک بسته به وسعت عفونت ممکن است در امان بماند یا تا حدی برداشته شود.
- نوع دوم، پالپدرمانی حیاتی است. چهار نوع پالپدرمانی حیاتی برای دندانهای کودکان وجود دارد:
- پایه محافظ
- کلاهک پالپ غیرمستقیم
- کلاهک مستقیم پالپ
- پالپوتومی حیاتی
درمان پالپ دندان کودکان، درمانی بسیار ایمن است و با نظارت دقیق متخصصان دارای مجوز انجام میشود. در این روش برای تسکین درد کودک در حین درمان، بیحسی موضعی یا گاز خنده (اکسید نیتروژن) تجویز میشود.
روکش دندان شیری
روکشها برای بهبود زیبایی یا کمک به پنهان کردن آسیب دندان استفاده میشوند و مانند کلاه محافظی تمام دندانها را پوشش میدهد. در دندانپزشکی کودکان این روش میتواند مستقیم یا غیرمستقیم باشد. روش مستقیم معمولا شامل قرار دادن رزین کامپوزیت در قسمت بیرونی دندان با استفاده از باندینگ است. روش غیرمستقیم شامل روکشهای استیل پیشساخته مناسب با سایز دندان است.
فلورایدتراپی
گاهی ممکن است دندانپزشک توصیه کند که برای کمک به جلوگیری از پوسیدگی دندان کودک، لازم است درمان با وارنیش فلوراید در مطب انجام شود. این کار را میتوان ۲ تا ۴ بار در سال انجام داد. تعداد درمانها بستگی به این دارد که چقدر احتمال دارد که کودک شما دچار پوسیدگی دندان شود. دندانپزشکان اطفال برای فلورایدتراپی آموزش دیدهاند. فلورایدتراپی یا وارنیش فلوراید یک درمان دندانپزشکی است که میتواند به جلوگیری از پوسیدگی دندان، کاهش سرعت یا جلوگیری از بدتر شدن آن کمک کند.
بهخاطر داشتهباشید که درمان با وارنیش فلوراید نمیتواند بهطور کامل از پوسیدگی جلوگیری کند. بنابراین، استفاده از خمیر دندان حاوی فلوراید، مسواک زدن، نخ دندان کشیدن منظم، مراقبتهای اصولی از دندان و داشتن یک رژیم غذایی سالم نیز برای داشتن دندانهایی سالم ضروری است.
ارتودونسی پیشگیری یا فضا نگهدار
بسیاری از والدین فکر میکنند که درمان ارتودنسی کودکان تنها زمانی شروع میشود که تمام دندانهای دائمی او رشد کرده باشند اما واقعیت این است که متخصصان دندانپزشکی کودکان توصیه میکنند که والدین فرزندان خود را زودتر برای معاینه ارتودنسی به مطب بیاورند تا مشکلات قبل از تبدیل شدن به مشکلات مهمتر شناسایی و کاملا درمان شوند. ارتودونسی پیشگیری یا فضانگهدار کودکان، یک روش درمانی با هدف اصلاح مشکلات جمجمه و فکهای کودکان در دوران رشد آنان است. این روش برای جلوگیری از پیشرفت مشکلات ارتودونسی در آینده و درمان زودهنگام مشکلات فک و دندان استفاده میشود. در این روش، با استفاده از ابزارهایی مانند فضانگهدارها و براکتها، فضای لازم برای رشد صحیح فکها و دندانها فراهم میشود.
درمان ارتودونسی پیشگیری یا فضا نگهدار به عواملی مانند ارثی بودن مشکلات ارتودنسی، عادات بد در بچگی مانند استفاده از سرشیشه، پستانک و… بستگی دارد. با استفاده از این روش، میتوان مشکلاتی مانند شلوغی یا فاصله بین دندانها، جابه جایی نامناسب فکها و دندانها و… را درمان کرد و نیاز به درمانهای پیچیدهتر در آینده را کاهش داد. انجمن ارتودنتیستهای آمریکا توصیه میکند که والدین تا پیش از هفتمین سالگرد تولد، فرزندان خود را برای معاینه ارتودنسی به دندانپزشکی ببرند.
کشیدن دندان کودکان چه زمانی انجام میشود؟
کشیدن دندان بچهها معمولا در موارد زیر انجام میشود:
- دندان شکسته
- دندان پوسیده
- دندان فرسوده بهعلت تروما یا بیماریهای خاص
- فضای بیش از حد بین دندانها
فیشور سیلانت یا شیارپوش چیست؟
فیشور سیلانت یا شیارپوش یک روش پیشگیری و درمانی است که توسط دندانپزشکان استفاده میشود. فیشورها بهصورت یک لایه نازک روی دندانها قرار میگیرند و بهعنوان یک پوشش محافظ برای جلوگیری از پوسیدگی آنها عمل میکنند. فیشور سیلانت عملکرد خود را بهصورت زیر انجام میدهد:
- پر کردن شیارها و حفرات کوچک در سطح دندان
- ایجاد یک سطح صاف بر روی دندان
- پیشگیری از پوسیدگی دندان
استفاده از فیشور سیلانت برای بچهها از اهمیت بالایی برخوردار است، چون دندانهای شیری و دائمی آنها در فاز حساسی از رشد قرار دارند.
دندانپزشکی پیشگیرانه چیست؟
پوسیدگی دندان در کودکان سرتاسر جهان رو به افزایش است. کودکان ۵ تا ۱۰ ساله معمولا بهطور متوسط یک و نیم دندان شیری پوسیده، ازدسترفته یا پر شده دارند. بنابراین، بیش از هر زمان دیگری مهم است که عادات بهداشتی دهان و دندان را بیاموزند. طبق اصول دندانپزشکی پیشگیرانه مهم است که از لحظه شروع دندان درآوردن از دندانهای کودک مراقبت شود. تمیز نگه داشتن دندانها و لثههای کودک، از عفونت، پوسیدگی و درد دندان جلوگیری میکند. دندانهای شیری پوسیده میتوانند به دندانهای دائمی هم آسیب برسانند. حتی نوزادان ممکن است به محض در آمدن اولین دندانهایشان دچار پوسیدگی دندان شوند.
بسیاری از نوزادان در حدود ۳ ماهگی شروع به دندان درآوردن میکنند. اولین دندانهای آنها معمولا در حدود ۶ تا ۹ ماهگی ظاهر میشود. در سن ۱ سالگی، کودک معمولا حدود ۸ دندان خواهد داشت. متخصصان دندانپزشکی کودکان به والدین توصیه میکنند که موارد زیر را از اوایل جوانه زدن دندان نوزادان رعایت کنند:
- پاک کردن دندان با یک پارچه نرم
- مسواک زدن با مسواک نرم و آب
- تمیز کردن دندان برای کودکان بزرگتر
از سن ۱۸ ماهگی، میتوانید هنگام مسواک زدن دندانهای کودکتان، از خمیر دندانهای کمفلوراید استفاده کنید. به محض ظاهر شدن دندانهای کودک، او را نزد دندانپزشک اطفال ببرید تا بررسی کند که دندانهای او به درستی در حال رشد هستند. همیشه دیدار با دندانپزشک را برای کودک به یک تجربه مثبت تبدیل کنید. هرگز از دندانپزشک بهعنوان تهدیدی برای مسواک زدن یا رفتارهای دیگرش استفاده نکنید. اگر متوجه هرگونه ناهماهنگی دندانها یا فک کودک شدید، با دندانپزشک اطفال تماس بگیرید. مطمئن شوید که کودک یک رژیم غذایی سالم و متعادل دارد. مصرف غذاهای حاوی قند اضافه مانند آبنبات، بیسکویت و نوشابه را برای او و خودتان محدود کنید.
دندانپزشکان کودکان چه اقداماتی انجام میدهند؟
دندانپزشکان کودک برای حفظ سلامت دندانهای کودکان اقدامات زیر را انجام میدهند:
- معاینه منظم دندانها
- تمیز کردن دندان و مسواک زدن صحیح
- رژیم غذایی سالم
- استفاده از فیشور سیلانت
- درمان پوسیدگی دندان
- آموزش بهداشت دهان و دندان
- ارائه مشاوره و خدمات درمانی تخصصی
اولین مراجعه به دندانپزشک اطفال چه زمانی باید باشد؟
اولین ویزیت دندانپزشکی کودکان معمولا برای عادت دادن بچهها به صندلی دندانپزشکی و آموزش والدین در مورد نحوه مراقبت از دندانهای شیری است که بهتر است تا قبل از ۲ سالگی انجام شود.
دندانپزشک متخصص کودکان، چه گروه سنی از افراد را ویزیت میکنند؟
دندانپزشک اطفال معمولا کودکان را از محدوده سنی ۶ ماهگی تا زمانی که دندانهای دائمی او میرویند، ویزیت میکند.
چرا روانشناسی کودک در دندانپزشکی مهم است؟
دندانپزشکی که با کودکان سروکار دارد، نهتنها مسئول مراقبتهای بهداشتی دهان و دندان آنها است، بلکه برای ارتباط موثر و راهنمایی کودک، نیاز به درک ابعاد مختلفی از رشد روانی او دارد. درک این وظایف برای گروههای سنی خاص، دندانپزشک را به آگاهی از نیازهای خاص و ترسهای کودکان و نوجوانان مجهز میکند. بنابراین، آگاهی از رشد و تکامل روانی طبیعی برای انجام دندانپزشکی مدرن ضروری است. اغلب ترسهای کودکان به دلایل زیر رخ میدهد:
- ترس از درد یا انتظار درد
- عدم اعتماد به دندانپزشک
- ترس از دست دادن کنترل
- ترس از ناشناختهها
- ترس از نفوذ ابزارهای دندانپزشکی به دهان
دندانپزشکان کودک در کلینیک دندانپزشکی ملائک برای کار با کودکان و نحوه برخورد با موقعیتهای مختلفی که ممکن است هنگام درمان آنها پیش بیاید، بهطور ویژه آموزش دیدهاند. در دندانپزشکی کودکان، توجه به زبان بدن کودک مهم است. چیزی که دندانپزشکان کودک را از سایر حوزههای دندانپزشکی متمایز میکند این است که آنها اولین سیگنالهای بدن کودک را زمانی که استرس او شروع میشود، جدی میگیرند و شروع به آرام کردن او میکنند. اگر کودک انگشتان پاهایش را حلقه یا دستانش را مشت میکند، مردمکهایش منقبض میشوند یا ابروهایش را در هم میکشد، یعنی احساس ناراحتی میکند و در این زمان دندانپزشکان ما روند درمان یا معاینه را توقف میکنند و به کودک اجازه استراحت و آرامش میدهند.
چگونه کودک را برای مراجعه به دندانپزشکی، تشویق کنیم؟
باید توجه داشتهباشید که هر دندانپزشک اطفالی مورد تایید کودک شما نیست! اطمینان حاصل کنید که کارکنان مطب و مهمتر از همه دندانپزشکی که به او مراجعه میکنید، رفتاری دوستانه و مسئولانه دارند. اگر شما احساس ناراحتی کنید، قطعا فرزندتان هم احساس ناراحتی خواهد کرد. نکته دیگری که باید در نظر داشتهباشید این است که مطمئن شوید کلینیک یا مطبی که انتخاب کردهاید، برای کودکان مناسب و سرگرمکننده است. وجود اسباببازیها و وسایل بازی دیگر برای مشغول کردن بچهها میتواند به کاهش استرس آنها و تشویق برای مراجعه مجدد به دندانپزشکی کمک کند.
همه ما میدانیم که بچهها رفتار والدین خود را تقلید میکنند، بنابراین، دلیل ترس فرزندانتان از دندانپزشک نباشید! اگر زمانی که به دندانپزشکی میروید عصبی هستید، بچههای شما هم عصبی میشوند. به فرزندان خود این فرصت را بدهید که بدون ترس از قضاوت شما، نگرانی خود را از رفتن به دندانپزشک بیان کنند. بسیاری از مواقع فقط صحبت کردن با آنها میتواند به کاهش اضطراب و تشویق به مراجعه به مطب دندانپزشک کمک کند. از کلمات مثبت استفاده کنید و پس از ترک مطب دندانپزشکی، کودکانتان را به پارک ببرید، به تماشای فیلم بروید یا اجازه دهید فعالیتهای بعدازظهرشان را انتخاب کنند.
چرا باید کودک را نزد یک متخصص دندانپزشکی کودکان ببریم؟
آناتومی دندان شیری با دندان دائمی بسیار متفاوت است. دندانپزشکان اطفال برای درک آناتومی دندانهای شیری و دائمی آموزش دیدهاند و تجربه زیادی در برخورد با دندانهای شیری و دائمی کودکان دارند. علاوهبراین، برخی از مسائل دندانی بهطور انحصاری یا بیشتر در کودکان دیده میشود و به مراقبتهای تخصصی نیاز دارد. مثلا برخی از نوزادان متولد شده با گره زبان ممکن است در خوردن شیر مشکل داشتهباشند که فقط توسط دندانپزشکان اطفال قابل بررسی و درمان است.
دندانپزشکان اطفال در مسائل دندانپزشکی کودکان، متخصص هستند. آنها آموزشهای اضافی زیادی را پشت سر میگذارند چون کودکان مشکلات دندانی متفاوتی را نسبت به بزرگسالان تجربه میکنند. دندانپزشکان اطفال میدانند که چگونه برای جلوگیری از بروز مشکلات جدیتر در آینده و استفاده از روشهای درمانی مناسب با توجه به مرحله رشد دهانی کودک، مداخله کنند.
سخن پایانی
دندانپزشکی کودکان شاخهای ظریف و تخصصی در حوزه دندانپزشکی است که به بیماریهای دهان و دندان اطفال میپردازد. تیم دندانپزشکان اطفال در کلینیک دندانپزشکی ملائک با بهرهگیری از دانش تخصصی روز، ابزار و دستگاههای مدرن مخصوص کودکان و استفاده از آموزههای روانشناسی کودک آماده هستند تا مشاوره و درمان تخصصی در این زمینه را به مراجعان عزیز ارائه دهند. اعتماد شما مایه دلگرمی ما است.